حجاب ایرانی

اینجا کوالالامپور است. پایتخت مالزی ای که جمعیتش غیر از 60درصد مالایی مسلمان، درصد بسیار زیادی چینی و بعد از آن هندی و .. دارد. کشور مسلمانی که حجاب در آن اجباری نیست. کشوری که ورود به آن تا سه ماه ویزا گرفتن از قبل و هزینه و دنگ و فنگ های مربوط به آن را ندارد. برای همین توریست زیاد در آن دیده می شود.اروپایی های با تاپ و شلوارک هم زیاد دیده میشوند. ایرانی هم به نسبت زیادند. چه توریست های ایرانی و چه ساکنان و دانشجوها.  

 اینها را گفتم که بگویم از طرف جامعه هیچ گونه فشاری برای حجاب داشتن وارد نمیشود.چون حتی نمیشود گفت تعداد محجبه هایی که در خیابان دیده میشوند بیشتر است. اینجا خانم ها یا روسری(اسم عام هر نوع حجاب سر و مو) دارند یا ندارند. اما روسری شان کامل است یعنی دقیقا به این صورت است که فقط گردی صورتشان پیدا باشد.یعنی همان تصوری که از حجاب درست (در ایران هم) وجود دارد. البته لباس و روسری هایشان تنوع رنگی زیادی دارد. یعنی ممکن است از رنگ هایی استفاده شود که در ایران در تصور سنتی بی حجابی تلقی می شود. 

اما حجاب ایرانی ها در نوع خود منحصر به فرد است.دو نوع از حجاب است که هر گاه آن را در کسی ببینید مطمئن می شوید که او ایرانی است.یکی چادر و دیگری شال هایی که طوری سر می شوند که همه ی مو و گردن را نمیپوشاند و مطابق تصور حجاب به معنی فقط گردی صورت نیست.

به نظر من این خیلی جالب است که چرا ایرانی ها در جایی که دیگر حجاب اجباری (نه از طرف دولت و نه از طرف جامعه) نیست هم حجاب خود را احتمالا به همان صورتی که در ایران داشته اند حفظ میکنند گر چه مطابق دین و حتی عرف جامعه ای که الان در آن هستند(یعنی مالزی) نیست. البته این مدل از حجاب داشتن ممکن است در تازه مسلمان ها و کسانی که به صورت نژادی و خانوادگی مسلمان نیستند هم بعضا دیده شود مثل چینی ها اما اینجا عموما ایرانی این شکلی اند.  

کاری با انواع دیگر حجاب در دیگر فرهنگ ها (مثلا هندی که شکم معمولا پیداست ولی لباس ها بلند است) ندارم. نظر من فقط به آن دسته از حجاب هایی است که منشا دینی دارند یا حداقل اینگونه دیده می شوند. هر کس روسری دارد مسلمان شناخته می شود و حجابش هم به همین دلیل دیده می شود.  

حتی یک چنین کاملا مطابق دین نبودنی را در حجاب خود مالایی ها هم می شود دید. مثلا بلوز آستین کوتاه ( و بعضا تاپ) می پوشند با مقنعه مدل مالایی که یک تار مویشان هم پیدا نیست. یعنی با روسری شوخی ندارند. اما نکته اش در این است که اولا خیلی معمول نیست و بعد اینکه برای آن میتوان دلیلی مثل گرم بودن هوا پیدا کرد.منظور من این نیست که حجابی که هر فرهنگی تولید میکند را نفی کنم  ولی میخواهم بدانم که چرا چنین نوع حجابی در ایران طوری به وحود آمده است که با اینکه مطابق دین نیست ؛ حتی با برداشته شدن اجبار هم حفظ می شود.   

به نظرم این کار ایرانی ها میتواند به این چیزها ربط پیدا کند:(که البته خود این چیزها هم به هم ربط دارند)

1- مسافرت همراه خانواده : ساده ترین دلیلی که میتوان برای این کار یافت است. خانواده ارزش های خاص خودش را به فرد تحمیل میکند. همانطور که جامعه تحمیل میکند. خانواده به نوعی حامل ارزش های جامعه (دولت؟ ) است. منظور این نیست  که لزوما اجبار خانواده باعث این کار میشود. این حرکت میتواند برای جلوگیری از ناراحتی خانواده و یا حتی میتواند به خاطر نوعی تاثیر ناخودآگاه باشد.  

2-  عادت: ترک عادت موجب مرض است. فکر میکنم جمالزاده هم یک جمله ای در این رابطه داشت که سخت ترین کاری که میشود از ایرانی ها خواست تغییر عادت است. (شاید از همه البته) 

3- تاثیر حجاب اجباری:اگر در نظر بگیریم که ایران تنها کشوری است که حجاب در آن به صورت قانون دولتی اجباری است و همینطور در نظر بگیریم که ایرانی ها تنها گروهی هستند که اینگونه حجاب دارند شاید بتوان بین این دو رابطه ای برقرار کرد. البته باید دید که آیا حجاب ایرانی قبل از انقلاب  و اجباری شدن حجاب هم تقریبا به همین صورت نصفه و نیمه بوده است یا نه.  

4- خلقیات همراه با تساهل ایرانی:سه مورد بالا همه در خلقیات ایرانی میگنجند اما به نظرم این سهل گیری یک جور منجصر به فردی ایرانی است. شاید انقدر که جامعه و دولت و ... ناپایدار بوده ایرانی ها عادت کرده اند که هیچ چیز را سفت و سخت نگیرند و در هر مسئله ای که با آن روبرو می شوند حد میانه ی سازگاری را بگیرند و بس. از این رو ایرانی نه به طبقه ی 7 جنت می رود و نه در قعر جهنم می ماند. همیشه یک جایی این وسط ها سیر میکند.شال سر کردنش هم میشود همین جوری. همین وسط که باشد به هر دو طرف نزدیک است و در صورت لزوم نام هر دو طرف را بتواند بگیرد. نه بی حجاب جهنمی است و نه با حجاب سنتی!!یک جور منحصر به فردی این حرکت ایرانی است! اصیل اصیل...